**گفت‌وگوی اختصاصی با سید علیرضا علوی، فعال حوزه مدیریت شهری**
«شهروندان، قربانیان مدیریت ناکارآمد و انتصاب‌های غیرتخصصی‌اند»
در سال‌هایی که بحران ترافیک، فرسودگی زیرساخت‌ها و آلودگی هوا به بخش جدایی‌ناپذیر زیست شهری ایرانیان بدل شده، کارشناسان بسیاری ریشه مشکلات را نه در کمبود منابع، که در سوء‌مدیریت و تصمیم‌گیری‌های غیرتخصصی جست‌وجو می‌کنند. در همین زمینه، خبرنگار ما-امین صادقی با **سید علیرضا علوی**، فعال حوزه مدیریت شهری، گفت‌وگویی داشته است که در ادامه می‌خوانید.
—
خبرنگار: آقای علوی، از نگاه شما، بحران کنونی مدیریت شهری دقیقاً از کجا آغاز می‌شود؟
علوی: ریشه همه مشکلات در دو عامل است: *مدیریت ناکارآمد* و *به‌کارگیری افراد غیرتخصصی*. وقتی کسانی بدون تجربه و شناخت فنی لازم مسئولیت‌های کلیدی را برعهده می‌گیرند، طبیعی است که تصمیم‌ها نه تنها راه‌حل نباشند، بلکه خود به منشأ بحران تبدیل شوند. مدیریت شهری باید علمی، داده‌محور و هماهنگ باشد، نه سیاسی و سلیقه‌ای.
—
خبرنگار:این بی‌تدبیری‌ها چه اثری بر زندگی شهروندان گذاشته است؟
علوی: مردم هر روز تاوان آن را می‌دهند. از تأخیر در پروژه‌های مترو گرفته تا خیابان‌های خراب و حمل‌ونقل عمومی ناکارآمد. کافی‌ست نگاهی به وضعیت متروی تهران بیندازید؛ سال‌ها عقب‌ماندگی در توسعه خطوط باعث شده میلیون‌ها نفر وقت ارزشمندشان را در ترافیک از دست بدهند. این فقط عدد نیست؛ یعنی استرس بیشتر، آلودگی بیشتر و بهره‌وری کمتر.
—
خبرنگار: به انتصاب افراد غیرمتخصص اشاره کردید. این مسئله تا چه اندازه در ناکارآمدی سهم دارد؟
**علوی:** بسیار زیاد. تصور کنید پل بزرگی را بدون حضور مهندس بخواهیم بسازیم. نتیجه‌اش فروپاشی است. وقتی مدیر شهری بر مبنای روابط یا گرایش سیاسی منصوب می‌شود، نه شایستگی، نتیجه‌اش پروژه‌هایی‌ست میلیاردی که هرگز به سرانجام نمی‌رسند. بسیاری از مشکلات امروز محصول حضور مدیرانی‌ست که جایگزین تخصص، تجربه اداری یا حمایت جناحی را نشسته‌اند.
—
خبرنگار: این ضعف در حوزه‌هایی مانند مسکن، محیط‌زیست یا ایمنی شهری هم نمود دارد؟
**علوی:** تماماً. در بخش مسکن، ساخت‌وسازهای بی‌برنامه و نادیده‌گرفتن بافت‌های فرسوده شهرها را در برابر زلزله و بحران آسیب‌پذیر کرده است؛ نمونه‌اش فاجعه **زلزله بم** در سال ۱۳۸۲. در حوزه محیط‌زیست نیز همین بی‌تدبیری را می‌بینیم؛ از آلودگی شدید هوا گرفته تا بحران آب و نابودی فضای سبز. وقتی مدیران غیرمتخصص درباره منابع آب تصمیم می‌گیرند، نتیجه‌اش **فرونشست ۳۶ سانتی‌متری زمین در تهران** است؛ فاجعه‌ای خاموش در دل پایتخت.
—
خبرنگار: این وضعیت چه پیامد اجتماعی و روانی برای جامعه دارد؟
**علوی:** تأثیری ویرانگر. شهروندی که هر روز با آلودگی، ترافیک، هزینه‌های رو‌به‌افزایش و وعده‌های تکراری روبه‌رو می‌شود، به‌تدریج احساس ناتوانی می‌کند. اعتماد به نهادهای عمومی کاهش می‌یابد، مشارکت اجتماعی فرو می‌پاشد و سرمایه اجتماعی از دست می‌رود. هنگامی که مردم باور کنند صدایشان شنیده نمی‌شود، ناامیدی، مهاجرت و بی‌تفاوتی جای حس تعلق را می‌گیرد.
—
خبرنگار: در مقابل، شهرهای موفق جهان چگونه بر این چرخه ناکارآمدی غلبه کرده‌اند؟
**علوی:** شهرهایی مانند **سنگاپور، سئول و وین** ثابت کرده‌اند که تخصص و شفافیت راه نجات است. آن‌ها بر پایه داده و برنامه‌ریزی علمی، نه تصمیمات لحظه‌ای، شهر را اداره می‌کنند. ترافیک در این شهرها تا ۷۰ درصد کاهش یافته و بیش از ۹۵ درصد پسماندها بازیافت می‌شود. دلیل موفقیت‌شان ساده است: مدیرانشان بر اساس *توانایی* برگزیده می‌شوند، نه *مصلحت سیاسی*.
—
خبرنگار: برای خروج از شرایط کنونی ایران چه باید کرد؟
علوی:نخست، باید شفافیت و پاسخ‌گویی را نهادینه کنیم. انتصاب مدیران شایسته، آموزش مدیران شهری، هماهنگی میان دستگاه‌ها، بهره‌گیری از داده‌کاوی برای پیش‌بینی بحران‌ها و تقویت شوراهای محلی ضروری است. نباید فراموش کنیم بحران مدیریتی صرفاً اداری نیست؛ **بحرانی انسانی است.** هر تصمیم اشتباه مستقیماً بر سلامت و امنیت میلیون‌ها نفر اثر می‌گذارد.
—
علوی در پایان تأکید می‌کند:
«شهروندان امروز قربانی مدیریت ناکارآمد و انتصاب‌های غیرتخصصی‌اند؛ اما اگر همین امروز تصمیم‌های آگاهانه بگیریم، می‌توانیم آینده‌ای قابل زیست برای شهرهای‌مان بسازیم.»
