«محور سنی» جایگزین «محور شیعی»
به گزارش جببه ۲۴، الجزیره نوشت، ران بن یشای، تحلیلگر برجسته نظامی، در یک تحلیل نظامی طولانی که توسط روزنامه یدیعوت آحارونوت منتشر شد، از نگرانی دستگاه امنیتی اسرائیل از تلاش ترکیه برای پرکردن خلاء ناشی از فروپاشی دولت بشار اسد خبر داد. او ادعا کرد ترکیه به دنبال به عنوان یک نیروی مسلط اسلامی در سوریه و تشکیل «محور اسلامی سنی» برای جایگزینی محور «اسلامی شیعی» است که توسط ایران رهبری میشود.
بن یشای گفت که اسرائیل از طریق یک سری حملات هوایی متمرکز که هفته گذشته توسط نیروی هوایی اسرائیل انجام شد، پیام روشنی را به آنکارا ارسال کرد و ۴ پایگاه هوایی ارتش سوریه را هدف قرار داد که مهمترین آنها فرودگاه تی-۴ در استان حمص بود و مدعی شد ترکیه قصد دارد سامانه های راداری و دفاع هوایی را در این پایگاه ها مستقر سازد.
این اقدام تنها یک روز پس از اظهارات رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه صورت گرفت که در آن گفته بود: «از خداوند می خواهیم که رژیم ظالم صهیونیست را درهم شکند».
پاسخ اسرائیل با هشدارهای مستقیم وزیر دفاع اسرائیل به احمد الشرع، رئیس حکومت سوریه، همزمان شد. او به صراحت دمشق را مسئول هرگونه استقرار نیروهای «ضد اسرائیل» در خاک سوریه می داند.
کاتس با بیان اینکه حملات هوایی به اطراف دمشق و حماه «پیام هشداری برای آینده است» گفت: «ما اجازه نخواهیم داد امنیت کشور اسرائیل به خطر بیفتد».
اگرچه در اظهارات مقامات اسرائیلی به صراحت به ترکیه اشاره نشده است، اما بن یشایی تأیید می کند که این پیام مستقیماً به رئیس جمهور اردوغان ارسال شده است و هدف آن «جلوگیری از تحکیم حضور نظامی ترکیه در جنوب سوریه» است.
این تحلیلگر نظامی سیاست ترکیه را «استراتژی نئو عثمانی» خواند که ترکیه از خلال آن سعی دارد با بهرهبرداری از هر خلاء سیاسی و امنیتی در کشورهای منطقه میخواهد جایگاه خود را به عنوان یک قدرت منطقهای تأثیرگذار در خاورمیانه تثبیت کند.
به گفته بن یشای، ترکیه به عنوان بخشی از جاه طلبی های خود برای کنترل خطوط انرژی و گاز در شرق مدیترانه و مانع تراشی در پروژه های اسرائیل و مصر در این زمینه، پایگاه های نظامی دائمی در ۸ کشور از جمله شمال سوریه و شمال عراق ایجاد کرده است.
این تحلیلگر معتقد است که جاه طلبی های اقتصادی ترکیه برای کنترل منابع انرژی تنها به میدانهای گازی در دریای مدیترانه محدود نمیشود، بلکه به دنبال جلوگیری از تجارت و انتقال گاز کشورهای مدیترانه ای با اروپا است. به گفته وی، این کشور به دنبال جلوگیری از ساخت یک خط لوله گاز زیر آب است که قرار است گاز مصر، اسرائیل و قبرس را به اروپا منتقل کند، که به گفته وی این وضعیت عامل اصلی اصطکاک بین اسرائیل و ترکیه است.
او همچنین نشان میدهد که ترکیه روابط نزدیک خود را با سازمانهای نظامی سنی که با دولت پیشین سوریه میجنگیدند، بهویژه هیئت تحریر الشام که توسط رئیس حکومت کنونی سوریه رهبری میشد، پنهان نمیکند و منابع اسرائیلی میگویند که پیشنهاد بازسازی ارتش سوریه از سوی آنکارا از سوی جنگجویان «هیئت تحریر الشام» به ترکیه ارائه شده است.
از منظر امنیتی، بن یشای معتقد است که خطرناک ترین سناریویی که اسرائیل از آن می ترسد این است که ارتش سوریه به چیزی شبیه به «ارتش سنی وفادار به ترکیه» مستقر در جنوب سوریه تبدیل شود و تهدیدی مشابه حماس در نوار غزه یا حزب الله در مرز شمالی این رژیم باشد.
وی با بیان اینکه اسرائیل درس «هفتم اکتبر» را به خوبی آموخته است و به همین دلیل اجازه هیچ گونه حضور نظامی در نزدیکی مرزهای خود را نخواهد داد، ادعا کرد: حضور سامانهها پدافند هوایی ترکیه در فرودگاههایی مانند T-4، حمص و حماه ممکن است توانایی اسرائیل را برای انجام حملات هوایی پیشگیرانه علیه اهدافی در سوریه یا حتی ایران را به شدت تضعیف کند.
این تحلیلگر نظامی فاش میکند که نگرانی عمیق سرویسهای امنیتی به تهدیدات مستقیم محدود نمیشود، بلکه بیشتر به ترس از تشکیل «محور اخوانی سنی» به رهبری ترکیه و امتداد آن از شمال سوریه تا اردن، کرانه باختری و غزه به جای محور مقاومت به رهبری ایران برمیگردد.
او میافزاید که این دیدگاه اسرائیل پس از فروپاشی دولت بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴ روشنتر شد، رویدادی که درها را به روی رقابت برای نفوذ در سوریه بین قدرتهای مختلف باز کرد.
علیرغم تشدید تنش نظامی، این روزنامه فاش میکند که اسرائیل تفاهم با ترکیه را برای تقسیم نفوذ در سوریه، در چارچوب یک طرح گسترده رد نمی کند که از سوی ایالات متحده هماهنگشده، رد نمیکند. در این طرح مناطق نفوذ به شکل زیر تقسیم میشود: روسیه در سواحل غربی، ترکیه در شمال، اسرائیل در جنوب، و ایالات متحده در شرق نفتخیز، و بقیه مناطق در داخل سوریه تحت کنترل یک دولت موقت باشد تا زمانی که دولت سوریه به طور کامل قدرت بگیرد.
با وجود رقابت ایدئولوژیک با ترکیه، بن یشایی ادعا میکند که اسرائیل برخلاف وضعیت ایران، توانایی برقراری ارتباط با این کشور را از راه های دیپلماتیک دارد. آنکارا یکی از اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و از متحدان ایالات متحده است و با وجود اختلافات شدید بر سر حماس و مسائل منطقه، کانال های ارتباطی اطلاعاتی و اقتصادی بین دو کشور همچنان موثر است.
این تحلیلگر در پایان مقاله خود خاطرنشان میکند که موضوع حضور ترکیه در سوریه یکی از مهمترین موضوعاتی است که در نشست آتی این هفته بین بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل و دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در کنار موضوعات مهم دیگری مانند برنامه هستهای ایران و اسیران اسرائیلی در غزه مطرح خواهد شد.
انتهای پیام