اتحادیه‌های کارگری از ۳۶ کشور جهان شکایتی رسمی درباره رفتار عربستان سعودی با کارگران مهاجر به سازمان بین‌المللی کار (ILO) ارائه داده‌اند. این شکایت مشترک خواستار تشکیل «کمیسیون تحقیق» درباره وضعیت حقوق کار در این کشور شده است.
به گزارش جبهه ۲۴ ا به نقل از میدل ایست آی، لوک تراینگل، دبیرکل کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری، گفت: این یک فراخوان فوری برای اقدام واقعی، فراگیر و مبتنی بر همکاری است. ما دیگر نمی‌توانیم شاهد مرگ یک کارگر مهاجر دیگر در عربستان باشیم. نمی‌توانیم در برابر نقض آشکار حقوق اولیه کارگران مهاجر ـ به‌ویژه کارگران ساختمانی و خانگی ـ سکوت کنیم. این روند باید همین حالا متوقف شود.
این شکایت در حالی ثبت شده که عربستان پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای گسترده‌ای را برای میزبانی جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۳۴ آغاز کرده است. این هفته، عربستان در حاشیه نشست سالانه سازمان جهانی کار در ژنو توافقنامه‌ای دو‌ساله با این نهاد امضا کرد که براساس آن، ریاض متعهد می‌شود قوانین کار خود را با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ کند.
بر اساس گزارش‌ها، مفاد این توافق شامل حمایت از فرآیندهای منصفانه استخدام، تسهیل امکان تغییر شغل برای کارگران، تعیین حداقل دستمزد و حضور کارگران مهاجر در کمیته‌های نمایندگی کارگری است. همچنین در این توافق بر بهبود سازوکارهای جبران خسارت برای کارگران مجروح یا جان‌باخته نیز تأکید شده است.
با این حال، بسیاری از اتحادیه‌های کارگری از کشورهای مختلف معتقدند که این اصلاحات هنوز کافی نیستند. امضاکنندگان شکایت، از جمله نمایندگانی از بریتانیا، ژاپن، کانادا، استرالیا و ۱۳ کشور آفریقایی، اعلام کرده‌اند که با وجود وعده‌های عربستان، نقض حقوق کارگران مهاجر همچنان ادامه دارد؛ موضوعی که با اعتراض شدید مقامات سعودی مواجه شده است.
عمر عثمان، دبیرکل اتحادیه کارگری سومالی و یکی از امضاکنندگان این شکایت، گفت: مردم برای یافتن زندگی بهتر به عربستان می‌روند، اما در تابوت بازمی‌گردند.
شکایت ارائه‌شده به سازمان جهانی کار که نسخه‌ای از آن در اختیار گاردین قرار گرفته، شامل مواردی از کار اجباری، قاچاق انسان، سرقت دستمزد و آزار جنسی و فیزیکی کارگران مهاجر است.
مرگ کارگران مهاجر
ماه گذشته، سازمان دیده‌بان حقوق بشر (HRW) در گزارشی اعلام کرد ده‌ها کارگر مهاجر در عربستان در حوادث فاجعه‌بار و قابل‌پیشگیری جان خود را از دست داده‌اند؛ حوادثی از جمله سقوط از ساختمان، برق‌گرفتگی و حتی قطع سر.
اقتصاد عربستان به‌شدت به نیروی کار خارجی وابسته است. بر اساس برآوردهای سازمان ملل، از جمعیت حدود ۳۴ میلیون نفری این کشور، بیش از ۱۳ میلیون نفر را مهاجران تشکیل می‌دهند. این افراد عمدتاً از کشورهای جنوب و جنوب‌شرقی آسیا و نیز بخش‌هایی از آفریقا آمده‌اند.
مهاجران در عربستان در بخش‌هایی مانند ساختمان‌سازی، خدمات خانگی، نظافت شهری و مهمان‌داری مشغول به کارند؛ شغل‌هایی که معمولاً هم پرخطر و هم کم‌درآمدند. با وجود قوانین رسمی در عربستان برای ایمنی شغلی و مسئولیت‌پذیری کارفرماها، گزارش دیده‌بان حقوق بشر از ضعف شدید در اجرای این قوانین، عدم تحقیق کافی درباره مرگ‌ها و ناتوانی در تأمین خسارت کارگران خبر می‌دهد.
در این گزارش، موارد نگران‌کننده‌ای از ثبت نادرست علت مرگ به‌عنوان «علل طبیعی» در حالی که مرگ در محل کار رخ داده، ثبت شده است. سازمان دیده‌بان حقوق بشر با خانواده‌های ۳۱ کارگر فوت‌شده، عمدتاً از بنگلادش، هند و نپال، مصاحبه کرده است؛ این کارگران بین ۲۳ تا ۵۲ سال سن داشته‌اند.
در بسیاری موارد، خانواده‌ها گفته‌اند که هیچ اطلاعی از علت یا شرایط مرگ عزیزانشان دریافت نکرده‌اند. کارفرمایان در مواردی بازگرداندن پیکر و وسایل شخصی متوفیان را به تأخیر انداخته یا از انجام آن خودداری کرده‌اند و حتی برخی خانواده‌ها را تحت فشار گذاشته‌اند که به خاک‌سپاری در عربستان رضایت دهند تا در قبال آن مبلغ اندکی به‌عنوان غرامت پرداخت شود.
در یکی از موارد، فرزند یک مرد بنگلادشی که بر اثر برق‌گرفتگی جان باخته بود گفت کارفرما پرداخت غرامت را مشروط به دفن پدرش در عربستان کرده بود. خانواده نپذیرفتند و ناچار شدند برای بازگرداندن پیکر بیش از ۴ هزار دلار قرض بگیرند، اما در نهایت غرامتی کمتر از این رقم دریافت کردند.
سیستم کفالت و آسیب‌پذیری کارگران
اکثر کارگران مهاجر تحت سیستم «کفالت» وارد عربستان می‌شوند؛ سیستمی که وضعیت اقامت کارگر را به یک کارفرمای مشخص وابسته می‌کند. با وجود اصلاحات اخیر که به برخی از کارگران اجازه داد بدون رضایت کارفرما شغل خود را تغییر دهند اما بسیاری هنوز در معرض استثمار، کار اجباری، سرقت دستمزد و شرایط سخت کاری هستند.
در ماه مارس، نیویورک‌تایمز در گزارشی اعلام کرد که دست‌کم ۲۷۴ زن کارگر کنیایی در پنج سال گذشته در عربستان جان باخته‌اند، در حالی که اکثر آن‌ها جوان و شاغل در مشاغل خانگی غیرخطرناک بوده‌اند. در همین دوره، شمار زیادی از کارگران زن اوگاندایی نیز در عربستان جان خود را از دست داده‌اند.
هزاران زن از اوگاندا و کنیا هر سال برای کار در مشاغلی مانند خدمتکاری و نگهداری از کودک به عربستان سفر می‌کنند. بسیاری از آن‌ها پس از بازگشت، از تجربه‌هایی چون عدم پرداخت دستمزد، بازداشت، ضرب‌وشتم، گرسنگی و آزار جنسی سخن می‌گویند. برخی دیگر هرگز بازنمی‌گردند و در تابوت‌هایی به کشورشان منتقل می‌شوند.
در میان متوفیان، کالبدشکافی‌ها در مواردی وجود آثار ضرب‌وجرح، سوختگی و شوک الکتریکی را نشان داده‌اند؛ با این حال مقامات سعودی این مرگ‌ها را «علل طبیعی» ثبت کرده‌اند.
